De puinhoop die ze had aangetroffen toen ze na veel moeite, want ze hadden lang in een omhelzende houding gezeten voordat hij haar op haar eentje had vertrouwd, terug was gekeerd na die dag, was onbeschrijflijk geweest en had haar doen beseffen hoe ontzettend in paniek hij moest zijn geweest. In stilte had ze het weer opgeruimd en had daarna héél lang geslapen. De eerste week had ze de strenge observatie niet kunnen ontsnappen, maar daar stond tegenover dat hij het niet rondbazuinde en het tussen hen tweeën bleef.
Ze zat aan tafel met haar broertjes en zusjes, ook weer voor het eerst in jaren en wist een ruzie tussen Josef en Benjamin te berusten. Als dominante oudste zus stak ze boven hen uit en ging dwingend tussen haar broertjes in zitten zodat ze niet elkaars hoofd in zouden slaan met hun bord spinazie. Haar geduld werd weer ernstig op de proef gesteld toen Olive iets kribbigs tegen Rebecca zei en de twee meisjes een aardappel-bombardement begonnen. Boven de hoofden van haar broertjes uit, duwden ze de gezichten van haar zusjes dwingend tegen het hout van de tafel aan. Peter zat er schaapachtig bij te grijnzen.
Raafs kalme houding verdween toen ze het geluid hoorde van een stoel die ruw werd weggeduwd en ze een aantal leerlingen verontwaardigd en geschrokken iets hoorden roepen. Ze keek op en herkende de reus die ze zaal uitbeende onmiddellijk. Ze schraapte de bank achteruit, liet haar zusjes los en ging op een drafje achter Zack aan. Ze sprintte de hoek om, maar hij was al verdwenen. Dan maar naar zijn kamer, in de hoop dat hij daar heen ging.
Ze rende niet echt, want dat lieten de wollen kousen die ze aanhad niet toe. De jurk die ze droeg, reikte tot haar onderbenen en het vest wat ze erover aan had, wapperde achter haar aan. Ze moest eerlijk toegeven dat het comfortabel zat, hoewel ze betwijfelde of ze het vaak ging doen. Ze sprong de trap op en liep de gang af van de lightmagicians. Even voelde ze een kilte in haar buik, denkend aan de laatste keer dat ze hier was. Ze hielt stil voor zijn deur en hoef haar hand op om te kloppen. Halverwege viel ze stil want vanachter het hout hoorde ze enkele akkoorden op een gitaar en daarna...Zacks stem. Hij klonk pijnlijk trillerig en ze slikte een paar keer, bedenkend dat de schade die ze had aangericht waarschijnlijk groter was dan ze aanvankelijk door had gehad.
Ze gleed zachtjes omlaag tegen de deur en legde haar hoofd naar achteren, wachtend tot hij klaar was. De woorden drongen maar half tot haar door maar waren genoeg om te begrijpen waar hij het over had. Ze schrok op toen ze merkte dat het afgelopen was. Ze stond vastberaden op, hij was er de afgelopen maanden zo vaak voor haar geweest, nu was het tijd dat ze haar belofte na kwam en voor hem ging zorgen. Zachtjes klopte ze op de deur. 'Zack...mag ik binnenkomen?'

Muziek had haar nooit echt serieus aangegrepen, maar ze hoorde de pijn die hiermee door kwam, zijn smeekbede die hij alleen achter gesloten deur toegaf. Ze wachtte buiten tot hij zou open doen, ook al bestond de kans dat hij haar niet wilde zien. Toch zou ze hier wachten, al duurde het uren. Er was iets definitief kapot gegaan tussen hen, maar voor het eerst in maanden wilde ze geloven dat daar een einde aan kon komen.
De deur ging zachtjes open en ze zag, zoals ze al verwacht had, zijn nog waterige ogen door de kier haar aankijken. “Kom maar binnen,” Zijn stem klonk vreselijk schor en Raaf wist heel goed dat dat niet door het zingen kwam. Voorzichtig stapte ze naar binnen en keek rond in het vertrek waar ze al een paar keer was langsgelopen, maar nooit serieus naar binnen was geweest. “Wat kom je hier doen?” Hij sloot de deur en ging op zijn bed zitten. Haar instinctieve reactie was 'Ervoor zorgen dat je de boel heel houdt' maar al snel besloot ze dat dit niet het moment was voor sarcasme. 'Je stormde naar buiten na minstens vijf leerlingen een hersenschudding te bezorgen, ze huilt terwijl je zingt en je doet pogingen om zo min mogelijk te laten merken, ik dacht laat ik eens proberen een verantwoordelijke vriendin te zijn voor één keer in mijn leven.' Ze veegde een haarpluk uit haar ogen en plofte naast hem neer op zijn bed. 'Wil je het kwijt?' Ze keek hem serieus van opzij aan en leunde achterover, steunend op haar handen.
Haar blik dwaalde door de kamer, die vrij net was, voor wat ze van een jongenskamer had verwacht tenminste. Haar ogen bleven rusten op iets wat op de muur geschilderd was. Ze stond langzaam op en ging er voor staan. Met een flauwe grijns herkende ze de Zack van anderhalf haar geleden, minstens twintig centimeter kleiner. Ze ging er naast staan en mat met haar hand de afstand vanaf haar voorhoofd tot aan ongeveer wat zijn wang moest zijn.

Ze wist wat ze kon verwachten. Hij was nog steeds kwaad op haar en ze gaf hem er geen ongelijk om. Ze staarde naar de lengte van de geschilderde Zack op de muur en wist wat er naast zijn oude grootte verloren was gegaan in dat jaar dat ze opgesloten gezeten had. “Die leerlingen hadden gewoon net de pech om recht te staan terwijl ik voorbij kwam,” Ze probeerde een frons te verbergen, dat hij stoom op haar zou loslaten had ze verwacht, maar dat hij zo nonchalant over andere leerlingen kon praten... “Het zou fijn zijn als je de verantwoordelijke vriendin speelt voor een keer, of misschien gewoon weer wordt. Want ik ben op Ravenna.” Hij noemde haar bij haar volledige naam, het was niet pijnlijk maar het irriteerde haar. Ze beet op haar lip en bleef naar de muur staren. “Ik kan het gewoon niet meer opbrengen om nog maar te glimlachen om de leuke dingen, mezelf op te vrolijken, boos te worden op alles wat me irriteert, het lukt me niet meer,” Ze draaide zich om en zag tot haar opluchting dat hij naar zijn schetsboek keek in plaats van naar haar. “Nadat ik jou had gevonden in die staat, was mijn laatste greintje vrolijkheid gewoon uit me weg gesijpelt Ravenna, misschien dat je het niet beseft, maar die beslissing van je had een grote impact op mijn leven. Hoe kan ik je ooit nog normaal aankijken zonder dat ik weer die herinnering ophaal van hoe jij daar die pil had ingenomen en het feit dat je het dan nog bij Rhine’s graf deed slaat werkelijk alles.”
Ze hoorde de gekwetste ondertoon in zijn stem en de knoop in haar eigen borst trok zich strakker aan. 'Ik heb die plek uitgekozen omdat ik heb gemerkt dat het veel makkelijker is om te praten zonder een weerwoord te krijgen. Ik moest het aan iemand kwijt, en stom genoeg kwam ik daarvoor niet naar jou toe.' Ze plofte weer naast hem neer en staarde naar haar sokken. 'Dat is denk ik waarom ik zo makkelijk ruzie met mijn vader en grootmoeder.' Ze haalde diep adem en wreef haar handen tegen de stof van haar jurk. 'Na wat we tegen mekaar schreeuwden in het bos, kreeg ik het idee dat je inderdaad beter af was zonder mij en toen ik probeerde 'fatsoenlijk afscheid te nemen', Ze slikte en haar vingertoppen streken even over haar onderbuik, vlak bij haar schaamstreek. 'Toen kreeg ik het idee dat ik nooit meer normaal iets tegen je zou kunnen zeggen. Als ik geen deel meer uitmaakte van je leven, zou je pas serieus weer een beetje gelukkig kunnen worden. Zo dacht ik, nee zo hoopte ik, en ik zie nu dat dat egoïstisch was.' Voorzichtig tilde ze haar hand op en legde hem op zijn schouder. 'Toen ik in het asiel zat...heb ik elke dag geprobeerd je te schrijven, maar de angst dat je het niet eens zou lezen omdat ik je zo alleen had achter gelaten...diezelfde angst nam over toen we die vreselijke ruzie hadden. Mijn angsten werden bevestigd tijdens de woorden die we elkaar toeschreeuwde, diezelfde angst die me ertoe leidde om opnieuw een poging te doen om voorgoed uit je leven op te rotten.'
Ze wist niet of hij het wilde, maar haar aanraking was zo zacht dat hij zich kon losrukken als hij daar behoefte toe voelde. Ze leunde voorzichtig met haar voorhoofd tegen zijn arm. 'Kijk mij nou, ik ben net zo'n lafaard als mijn vader. Maar als ik al alleen door met je om te gaan me dat kan realiseren, dan wil ik dit nooit meer kwijt, hoe sterk je me ook haat.'

Hij voelde warm aan, zoals altijd. Haar herinneringen schoten terug naar het weekend wat ze samen bij haar thuis hadden doorgebracht, toen hij een nachtmerrie had gehad en ze naast elkaar hadden geslapen. Ze had nauwelijks een deken nodig gehad en het had zo veilig aangevoeld. Voor het eerst in jaren had ze daarna aan één stuk door geslapen.
“Dat was mijn heilige plek Ravenna, nu kan ik niet meer met haar praten zonder de herinneringen aan jou met die kutpil te herbeleven!” Wat ze ook ging zeggen, ze wist dat dit feit niet goed te praten zou zijn. 'Het spijt me...' Wat bleef het hol klinken, maar het was het enige wat ze kon zeggen. “Je bent een fucking idioot weet je dat?” Ze hoorde aan zijn stem dat hij flauwtjes grijnsde, al leek hij dat in te willen houden. 'Ja, weet ik.' Op haar beurt grijnsde ze.
“Ik haat je niet, hoe grappig het ook klinkt,” begon hij. “Je bent gewoon dom om aan zo’n dingen te denken puur omdat we een discussie slash ruzie hadden en meteen naar het extreemste gaat grijpen. Je moet gewoon inzien dat de wereld niet om jou draait en je weldegelijk rekening moet leren om ekening te houden met andermans gevoelens. Het deed pijn weet je? En de plek die je had gekozen had een speciale betekenis voor me meid. En nu kan ik er niet meer heen, want ik wil nooit meer denken aan wat jij me hebt proberen te lappen. Ik geef zo veel om je, dat je dat ooit hebt kunnen vergeten, idioot.” Hij sloeg zijn arm om haar heen en omhelsde haar, ditmaal voelde het al meer als de oude hij. Maar het zat haar dwars dat hij kennelijk dacht dat ze het alleen daarom had gedaan. 'Het was niet alleen de ruzie...' Ze flapte het eruit voor ze het wist. Beelden, gevoelens flitste door haar heen en langzaam hoorde ze weer die dreigende woorden in haar hoofd galmen. 'We willen niet dat onze lieve Zack een oog kwijt raakt, of nog erger zijn arm.' Dat probleem bleef. Ze zeiden altijd dat het na de eerste keer minder pijn deed, maar hoeveel garantie had ze daarvoor. Bovendien, hoelang moest dat spel door blijven gaan, niet wetend of het nou Zack was die haar aanraakte, of Doffy.

Ze probeerde er niet aan te denken, en hoe meer ze dat probeerde, hoe heftiger de beelden weer binnen kwamen. Pijn, walging, haat, angst... Maar het stelde haar zo gerust dat ze hen uit elkaar kon houden en Zack gewoon kon aanraken zonder meteen terug te deinzen. Ze voelde zijn blik op haar gericht en een hand op haar schouder. “Wat speelde er dan nog..? Toch niet... Dat wat... Híj deed?” Ze wist even niks te zeggen dus knikte ze half. Hij drukte haar nu tegen zich aan en ze voelde de wanhoop die daarmee gepaard ging. Zijn angst dat ze weer weg zou gaan en het deed haar pijn om te weten dat die angst niet onterecht was. De wil om te leven zat er nog maar nauwelijks bij haar, maar ze wist dat ze de wil om er voor hem te zijn, moest omzetten tot levenslust.
'Ik wist niet meer wat echt was en wat niet, tot ik zijn ogen zag. Dreigementen kan ik verdragen, ik kan ze voorkomen, maar niet als ze uit de mond komen van degenen die bedreigd word.' Ze zuchtte even diep en kroop wat dichter tegen hem aan. 'Ik weet het verschil, Zacky, je bent geen monster. Die smeerlap is degene die me heeft verkracht, niet jij.'

Het hielp; zijn geur, zijn warmte, alles aan hem gaf haar rust. Ze voelde hem trillen, ging hij huilen? "K- kan je stoppen m- met dat woord te zeggen...? H- het laat me... miserabel voelen," Geschrokken keek ze op. Ze zag dat hij wilde huilen, maar dat hij, net zoals zij, gewoon geen tranen meer over had. 'Oh nee, ik wilde niet...' Hij leunde nu met haar hoofd op haar schouder en had zijn ogen dicht. Geruststellend sloeg ze haar arm om hem heen en aaide met haar vrije hand zachtjes over zijn haar. 'Ik zal het onthouden.' zei ze zachtjes.
Ze dacht aan de vakantie die er bijna aankwam, haar moeder had haar gevraagd om deze kerst thuis te komen en omdat haar zusje ook had aangedrongen, had ze ja gezegd, maar ze vreesde voor de eindeloze ruzies die zij en haar grootmoeder weer zouden krijgen. Kon ze Zack niet afleiden en tegelijkertijd zichzelf een helse week besparen. 'Zacky...' Ze keek voor zich uit, maar had nog steeds haar arm om hem heen. 'Wil je...met mij mee, ik bedoel deze vakantie, naar het huis van mijn ouders...?' Ze dacht na over de drukte die het was in die stad, maar er waren soelaas, plekken die ze als kind altijd had opgezocht. 'Het is een nogal drukke stad, en je krijgt waarschijnlijk een derdegraads verhoor van mijn grootmoeder, maar ik wil je gewoon niet alleen achterlaten voor een week.' Oké misschien was dat een beetje een slappe smoes om te verwoorden dat ze eigenlijk hem harder nodig had daar, dan hij haar.

Ze zag het nu al voor zich: haar hele familie als een stel kippen door het huis rennen, haar zusje en broertjes buiten met de andere kinderen herrie schoppen, haar andere zusje met haar vriendinnen stiekem naar de medina (het hart van de stad) om onder hun hoofddoeken door met hun lange wimpers naar de jonge slaven te knipperen, haar vader de hele dag op het werk en 's avonds achter zijn krant terwijl haar grootmoeder en haar tweelingzus tegen iedereen preekte die ze maar te pakken kregen. Miriël had graag gezien dat ze terug naar de ondergrondse stad waren verhuist waar Raafs vader vandaan kwam, maar daar hadden zelfs zij geen geld meer voor gehad.
Raaf had een hekel aan die stad, te vies, te lawaaierig en te druk. En toch was het haar thuis geweest, hoe sterk ze het ook verachte. Er waren plekken die niet meer uit haar geheugen waren te branden, onbeheerd achtergelaten tuinen waar ze altijd graag alleen tijd had doorgebracht. Ze was zelfs een paar keer op het dak van de Talijasha geklommen, wat had geleid tot boze wachten die haar door de steegjes van de laagste krottenwijken hadden achterna gezeten. Maar zij hadden niet de lange benen die zij al vanaf kinds af aan had om mee te rennen.
Zacks antwoord kwam haast als een verassing. “Oké, is goed, moet ik iets gaan halen voor je ouders dan ofzo?” Verbaasd maar ook opgelucht en blij verrast keek ze hem aan en schudde haar hoofd. 'Nee, maak je niet druk. In onze cultuur geloven de laagste kasten dat het geluk brengt als er een 'welgestelde zoon des huizes' in je woning verblijft, ik denk dat ze je zullen aanbidden.' Even rolde ze met haar ogen, ze hoorde haar grootmoeder al.
Hoewel de houding die ze nu hadden eerlijk gezegd heel comfortabel was, merkte ze toch hoe laat het was. Bovendien moest ze nu haar moeder laten weten dat hij mee kwam. Zachtjes liet ze hem los en stond van het bed op. 'Dan ga ik ma maar eens schrijven, en Olive inlichten, die zal door het dolle heen zijn.' Ze grijnsde en liep naar de deur. Voor ze helemaal de klink naar beneden had gedaan, draaide ze zich nog even om. 'Ik weet dat ik het al te vaak heb gezegd, maar ik heb er echt, echt spijt van wat ik heb gezegd en wat ik heb geprobeerd. Ik had nooit moeten vergeten dat ik tenminste nog één persoon is die het iets kan schelen wat er met me gebeurd, misschien kon ik het me gewoon niet voorstellen.' Met een trieste glimlach, deed ze de deur achter zich dicht.